انسان ها همیشه دنبال این هستند که در آرامش بیشتری به سر ببرند و روابط بهتری را داشته باشند.روابطی بهتر با خانواده ، دوستان و با کسانی که دوستشان دارند یا کسانی که حتی با آنها مشکل دارند.
روانشناسی ، علمی است که به انسان ها کمک بسیاری در بهبود رابطه ها داشته است. اما یک روش روانشناسی به نام تحلیل رفتار متقابل در دنیا وجود دارد که می توان گفت انقلابی در این زمینه ایجاد کرده است.
تی ای (TA ) چیست؟
تحلیل رفتار متقابل یا TA یک روش روانشناسی است که درون هر فرد را به سه قسمت تقسیم می کند : والد ، بالغ ، کودک
والد
والد همه باید و نباید های زندگی و آن چیزهایی است که از والدین و جامعه به ما منتقل شده است و در اعماق وجود ما نقش بسته است و ما در مورد درست یا غلط بودن آنها معمولا فکر نمی کنیم و فقط آن را اجرا می نماییم . برای روشن شدن مفهوم والد مثال زیر را بررسی می کنیم.
روزی مردی به همسرش گفت : “تو چرا وقتی می خواهی ماهی را در ماهی تابه قرار دهی اینقدر سر و ته ماهی را می بری وآن را کوچک می کنی؟”
زن پاسخ داد : “مادرم اینطور ماهی درست می کرد.”
وقتی زن از مادرش هم پرسد او هم همچین پاسخی داد: “مادرم اینطور ماهی درست می کرد.”
بعدها که به روستای مادر بزرگ آن زن سفر کردند و از مادر برزرگ دلیل زدن سر و ته ماهی ها را پرسیدند او گفت که چون قدیم ها تابه ها کوچک بودند مجبور بودند که ماهی را کوچک تر کنند تا در ماهی تابه جا شوند.
والد آن قسمت از ما است که فقط آن را اجرا می کنیم و در مورد آن فکر نمی کنیم که می تواند مثبت باشد مانند: “به بزرگتر ها احترام بگذار” ، یا منفی باشد مانند: “مرد که گریه نمی کند” یا ” دختر که نباید بخندد” و همه باید و نباید ها و سنت های زندگی ما
بالغ
بالغ قسمتی از وجود ماست که فکر می کند و متناسب با زمان و مکان رفتار می کند.
کودک
تمام احساسات درونی ما در این قسمت وجود دارد ، شادی ، غم ، اضطراب و …
وقتی ما با فردی در ارتباط هستیم در واقع هر کدام بخشی از والد و بالغ و کودکمان را وارد رابطه می کنیم. در واقع ۶ قسمت دارند با هم حرف می زنند. که آنها را معمولا با ۶ دایره نشان می دهند.
وظیفه تحلیل رفتار متقابل این است که روابط انسانی را به وسیله این مدل به سمت آرامش و رابطه بهتر هدایت کند.
تحلیل رفتار متقابل برخی پیش فرض ها هم دارد.
پیش فرض اول – تو مساوی رفتارت نیستی
از کودکی خانواده ما را برابر با رفتارمان می دانست ، اگر اتاقمان نا مرتب بود به ما می گفتند که “تو شلخته ای ” به جای اینکه بگویند : “اتاق ات شلخته است”
خانواده ما را با رفتارمان می دیدند و ما را مساوی رفتارمان می دانستند. اما TA می گوید:
تو مساوی رفتارت نیستی
پیش فرض دوم – تو مسئول ۱۰۰ درصد زندگی ات هستی
همه انسان ها مسئول کارهای خودشان هستند زیرا همه توانایی فکر کردن دارند به جز آنهایی که دچار آسیب مغزی هستند.
مسئولیت ۱۰۰ درصد زندگی را پذیرفتن یعنی اینکه اطلاع داشته باشی هر اتفاقی برایت می افتد خودت خالق آن هستی
پیش فرض سوم – سرنوشت انسانها در کودکی شکل گرفته و می توان این سرنوشت را تغییر داد.
علم تحلیل رفتار متقابل با شناخت و اصلاح روابط ، به شما کمک می کند تا به آرامش نزدیک و نزدیک تر شود. TA عقیده دارد که :
همه انسان ها زخم دارند
و
انسان ها در رابطه زخمی شده اند
در رابطه نیز باید درمان گردند.
مثلا فردی که خوب نمی تواند صحبت کند و دچار اضطراب می شود دلیل اصلی آن می تواند این باشد که در کودکی مهارت صحبت کردن در او به دلیل توجه نکردن والدینش رشد نکرده است. (در خانواده زخمی شده است) اگر چنین فردی در گروهی قرار بگیرد که به حرف زدنش با توجه و دقت گوش دهند و او را به حرف زدن بیشتر تشویق کنند اضطراب و مشکلات تکلم او بهبود می یابد (درمان در گروه )
و نکته مهمی که TA به آن اشاره می کند این است :
برای بهتر شدن لازم نیست بیمار باشید.
حتما لازم نیست که افسرده شده باشید یا اضطراب شدید داشته باشد که به فکر بهتر شدن بیفتید . می توانید در هر وضعیتی که هستید (آرام ، مضطرب ، عصبانی ، افسرده یا …) برای بهتر بودن تلاش کنید.
کلاس های آموزش تحلیل رفتار متقابل در بسیاری از کشورها به همه گروه های مردم تدریس می شود . مثلا در برخی از دبیرستان های انگلستان به نوجوانان یا به افراد ۲۰ تا ۴۰ سال برای بهبود روابط خانو
